Zapoczątkowany w połowie 2007 roku globalny kryzys finansowy w Stanach Zjednoczonych to jeden z najbardziej znanych załamań ekonomicznych współczesności. Zbyt ryzykowne udzielanie pożyczek klientom o niepewnej zdolności kredytowej było głównym powodem wielkiego krachu. Wskutek tego światowe banki i inne instytucje finansowe poniosły straty, a wielu inwestorów straciło oszczędności.
W wyniku kryzysu dochodziło również do wzrostu bezrobocia oraz spadku gospodarczego w wielu krajach. Rządy i banki centralne podejmowały wiele działań, takich jak udzielanie pożyczek i iniekcji kapitału, aby zminimalizować negatywne skutki kryzysu oraz w celu przywrócenia stabilności finansowej. Owiany negatywną sławą kryzys finansowy z 2008 roku to jedne z największych kryzysów finansowych w historii, a jego wpływ na światową gospodarkę odczuwalny jest po dziś dzień.
Co takiego się wydarzyło? Jakie przyniosło do skutki? I gdzie należy szukać przyczyn załamania gospodarczego na przestrzeni 2007- 2009? Odpowiadamy!
Co zapoczątkowało światowy kryzys finansowy 2008 roku?
Kryzys finansowy zapoczątkowała zła hossa w sektorze kredytów hipotecznych w Stanach Zjednoczonych. Załamanie funkcjonowania światowego systemu finansowego pogłębiało się od połowy 2007 roku. Wówczas amerykańskie banki udzielały pożyczek o wysokim ryzyku dla klientów o niepewnej zdolności kredytowej. Świadczono coraz więcej kredytów hipotecznych, często bez wymaganego wkładu własnego.
Niemal zawsze pożyczki te były łączone w pakiety i sprzedawane jako instrumenty finansowe na całym świecie. W pewnym momencie pożyczki stały się dla prywatnych instytucji finansowych zabezpieczeniem obligacji strukturyzowanych masowo sprzedawanych w celach inwestycyjnych i spekulacyjnych. Niestety, zabrakło świadomości o ryzykowności obligacji, ponieważ ekonomia skupiła się na wzroście na rynku nieruchomości. Z kolei wysokie oceny bezpieczeństwa rzeczonym obligacją wystawiane przez czołowe instytucje ratingowe jeszcze bardziej tę nieświadomość pogłębiły. Problem zaczął dawać o sobie znać, gdy wiele z tych osób nie było w stanie spłacić kredytów, a cały system zaczął się załamywać, prowadząc do globalnego kryzysu finansowego.
Wśród przyczyn kryzysu znaleźć można również powszechne wykorzystywanie sekurytyzacji oraz derywatów kredytowych. Współcześni ekonomiści wskazują również znaczny udział w transakcjach rynkowych wyłączonych spod nadzoru alternatywnego systemu bankowego.
Jednak to nie tylko rok 2007 przyczynił się do wspomnianego krachu. Aby to zrozumieć, trzeba cofnąć się do lat 90. XX wieku. Wówczas problem dotyczył wyłącznie amerykańskich banków inwestycyjnych. Kluczowym momentem było wejście na nowojorską giełdę jednego z największych banków inwestycyjnych. Był to Goldman Sachs, który dążył do maksymalizacji swoich zysków poprzez wykonywanie operacji objętych sporym ryzykiem. W ślad za nim poszły inne instytucje.
Które kraje i państwa najbardziej ucierpiały na kryzysie?
Kryzys finansowy 2008 r. miał wpływ na gospodarki wielu krajów na całym świecie, zarówno rozwiniętych, jak i rozwijających się.
Oto niektóre z krajów, które szczególnie ucierpiały w wyniku kryzysu:
- Stany Zjednoczone;
- Kraje Unii Europejskiej (w tym Grecja, Hiszpania, Portugalia, Irlandia, Włochy);
- Islandia;
- Wielka Brytania;
- Chiny;
- Japonia;
- Indie.
Jednakże wpływ kryzysu finansowego był odczuwalny na całym świecie, a jego skutki trwały przez wiele lat po tym, jak kryzys wybuchł.
Co działo się wówczas w Polsce? Czy nasz kraj również mocno ucierpiał?
Kryzys finansowy 2008 miał również wpływ na gospodarkę Polski, chociaż w mniejszym stopniu niż w innych krajach. Polska była jednym z niewielu krajów, które uniknęły recesji w wyniku kryzysu, dzięki czemu była często nazywana “zieloną wyspą” w Europie.
Jak zatem cała sytuacja wpłynęła na gospodarkę Polski? Cóż, przede wszystkim ucierpiał nasz przemysł motoryzacyjny, który w tym czasie stanowił ważną część polskiego eksportu. W wyniku spadku popytu na samochody, na rynkach europejskich, nasze fabryki produkujące samochody musiały zmniejszyć produkcję i zwolnić pracowników. Kryzys finansowy spowodował również spadek inwestycji zagranicznych w Polsce, a także spadek wartości złotego wobec innych walut, co miało wpływ na koszty importu i eksportu.
W odpowiedzi na kryzys rząd polski podjął szereg działań mających na celu ożywienie gospodarki. Było to zwiększenie wydatków publicznych na inwestycje infrastrukturalne, jak również obniżenie podatków i wprowadzenie programów wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw. W rezultacie Polska była w stanie przejść przez kryzys finansowy 2008 r. w relatywnie dobrym stanie, a gospodarka kraju szybko zaczęła odżywać w następnych latach.
Negatywne skutki kryzysu na poziomie globalnym
W wyniku kryzysu finansowego 2008 roku doszło do dużych problemów w systemie bankowym i finansowym na całym świecie. Wiele banków i innych instytucji finansowych było zmuszonych do szukania pomocy ze strony rządów i banków centralnych, a wielu inwestorów straciło swoje oszczędności. Kryzys spowodował także spadek produkcji przemysłowej, wzrost bezrobocia oraz problemy w sektorze nieruchomości w wielu krajach.
Kryzys finansowy 2008 miał wiele negatywnych skutków dla całego świata. Najczęściej wskazuje się:
- recesję gospodarczą;
- spadek produkcji przemysłowej;
- pogorszenie stabilności finansowej;
- spadek wartości aktywów;
- kryzys zadłużenia;
- spadek popytu globalnego.
Wszystkie te skutki kryzysu miały ogromny wpływ na gospodarki na całym świecie i przyczyniły się do utraty miejsc pracy, wzrostu nierówności społecznych oraz pogłębienia trudności gospodarczych w wielu krajach.
Czy w całej sytuacji można znaleźć jakiekolwiek pozytywne strony całej sytuacji?
Mimo że kryzys finansowy 2008 r. miał ogromne negatywne skutki dla świata, można wskazać kilka pozytywnych aspektów tego okresu. Była to między innymi:
- Poprawa regulacji finansowych. Po kryzysie finansowym w wielu krajach wprowadzono bardziej restrykcyjne przepisy regulujące sektor finansowy, co miało na celu zapobieganie podobnym kryzysom w przyszłości.
- Wzrost świadomości ryzyka. Kryzys finansowy zwiększył świadomość ludzi na temat ryzyka związanego z inwestycjami i innymi aspektami finansowymi, co pozwoliło na lepsze zarządzanie ryzykiem.
- Zwiększenie innowacyjności. W wyniku kryzysu finansowego wiele firm zaczęło szukać nowych sposobów na przetrwanie, co doprowadziło do zwiększenia innowacyjności w wielu sektorach gospodarki.
- Wzrost wiedzy na temat ekonomii. Kryzys finansowy spowodował wzrost zainteresowania ekonomią i finansami, co skłoniło wiele osób do pogłębiania swojej wiedzy w tych dziedzinach.
- Poprawa stanu środowiska. W wyniku spowolnienia gospodarczego, w niektórych krajach zmniejszyła się emisja gazów cieplarnianych oraz innych zanieczyszczeń, co wpłynęło pozytywnie na stan środowiska.
Choć te pozytywne skutki nie rekompensują w pełni negatywnych skutków kryzysu finansowego 2008 roku, wskazują na to, że nawet w trudnych sytuacjach można znaleźć pewne pozytywne aspekty.
Co działo się dalej?
Po kryzysie finansowym 2008 wiele krajów wprowadziło reformy regulacyjne i nadzorcze, aby zapobiec podobnym kryzysom w przyszłości. Przepisy regulacyjne zostały wzmocnione, a organy nadzoru zaczęły ścisłe monitorowanie działalności banków i innych instytucji finansowych.
Wiele krajów wzmocniło również swoje systemy ochrony depozytów, aby zapobiec utracie oszczędności przez klientów banków. Ponadto, w celu ograniczenia ryzyka związanego z nadmiernymi poziomami długu, wiele krajów podjęło kroki w celu zmniejszenia deficytu budżetowego i zwiększenia kontroli nad wydatkami.
Wiele instytucji finansowych na całym świecie podjęło kroki w celu poprawy swojej sytuacji finansowej i ograniczenia ryzyka. Zwiększono wymagania dotyczące kapitału i płynności, a także zmniejszono poziom ryzyka inwestycyjnego.
Podsumowanie
Mimo że kryzys finansowy 2008 r. już minął, to jego wpływ na gospodarki krajów i ludzi wciąż jest odczuwalny. Wiele osób straciło swoje oszczędności, a rządy i instytucje finansowe poniosły ogromne koszty. Jednakże, dzięki podjętym reformom i korektom, nadzieja na uniknięcie podobnego kryzysu w przyszłości jest większa. Warto zatem uczyć się z historii, w celu niepopełniania podobnych błędów w przyszłości.
