Planując wprowadzenie na rynek nowego produktu lub usługi, przedsiębiorca musi wziąć pod uwagę wiele czynników. W dzisiejszych czasach, kiedy konkurencyjność w niemal każdej branży stale wzrasta, coraz trudniej jest uzyskać przewagę i wyróżnić się na tle innych producentów. Należy bowiem pamiętać o jednoczesnej optymalizacji kosztów. Dlatego coraz bardziej popularnym narzędziem staje się rachunek kosztów docelowych. Poznaj jego podstawowe założenia.
Na czym polega sporządzanie rachunku kosztów docelowych?
Rachunek kosztów docelowych (ang. target costing) to strategia zarządzania kosztami. Koncentruje się na ustalaniu kosztów produkcji na etapie projektowania i rozwoju produktu lub usługi. Polega ona na określeniu maksymalnej dopuszczalnej ceny, jaką klienci są gotowi zapłacić za produkt, a następnie dopasowaniu kosztów produkcji tak, aby osiągnąć pożądany przez nich poziom.
Idea rachunku kosztów docelowych opiera się na przekonaniu, że koszty powinny być kształtowane przez projektantów i inżynierów, a nie dopasowane do cen ustalanych przez konkurencję. Proces ten rozpoczyna się od analizy potrzeb i preferencji klientów, aby ustalić wartość, jaką przypisują oni produktowi. Następnie, na podstawie tej wartości, określa się maksymalną cenę, jaką klienci są skłonni zapłacić. To właśnie ten aspekt odróżnia omawianą strategię od innych popularnych kalkulacji.
Rachunek kosztów docelowych polega również na identyfikowaniu i analizie poszczególnych elementów kosztów produkcji. Jego celem jest znalezienie sposobów na obniżenie poniesionych kosztów przy jednoczesnym zachowaniu wymaganych funkcji, jakości i wartości produktu. Dlatego w proces ten angażowani są projektanci, inżynierowie oraz specjaliści ds. zakupów i produkcji. Współpracują oni w celu opracowania optymalnych rozwiązań. Strategia może na początku wydawać się skomplikowana i czasochłonna, jednak przykład wielu dochodowych firm, które ją stosują, jest dowodem na jej skuteczność. Została ona zresztą opracowana w Japonii i początkowo służyła właścicielom koncernu Toyota.
Jakie są główne założenia rachunku kosztów docelowych?
Możemy wyróżnić kilka podstawowych koncepcji, które towarzyszą sporządzaniu rachunku kosztów docelowych.
- W procesie kształtowania kosztów bierzemy pod uwagę przede wszystkim oszacowane wcześniej koszty produkcji.
- Za parametry kształtujące wysokość kosztów przyjmujemy poszczególne zmienne, które występują w fazie przygotowań produktu lub usługi.
- Jeśli proces przebiegnie właściwie, zaplanowane wyniki sprzedażowe nie ulegną zmianie, podobnie jak cena rynkowa produktu.
- Rachunek kosztów docelowych ściśle wiąże się z procesem powstawania i obecności produktu na rynku.
- W procesie bierzemy pod uwagę przede wszystkim oczekiwania konsumentów.
- Rachunek kosztów docelowych to narzędzie przydatne w krótkim, średnim i długim okresie produkcyjnym.
- Narzędzie nie najlepiej sprawdza się w przypadku produkcji masowej, natomiast polecane jest przedsiębiorcom, których produkty tworzone są w niewielkich seriach.
- Opracowanie rachunku kosztów docelowych warto rozpocząć od określenia ceny rynkowej produktu. Można to zrobić na podstawie analiz sprzedażowych firmy z minionych okresów rozliczeniowych. Warto wziąć pod uwagę zyski, które chcemy osiągnąć oraz ceny zaproponowane przez konkurencję. Te nie mogą stać się jednak naszym głównym wyznacznikiem.
Zalety wykorzystywania rachunku kosztów docelowych
Korzyści wynikające z zastosowania rachunku kosztów docelowych są liczne. Oto kilka z nich:
- Zwiększenie kontroli nad kosztami.
Rachunek kosztów docelowych umożliwia kontrolę kosztów już na etapie projektowania i rozwoju produktu. Dzięki temu możemy uniknąć zbędnych wydatków i osiągnąć wyższy poziom rentowności.
- Dostosowanie do potrzeb klientów.
Ustalanie maksymalnej ceny produktu na podstawie wartości, którą osiąga on dla klientów, oznacza, że zostanie on zaprojektowany w taki sposób, aby spełniał ich oczekiwania i preferencje. Jest to kluczowe w procesie budowania relacji z odbiorcami.
- Zwiększenie poziomu konkurencyjności.
Dzięki redukcji kosztów produkcji przedsiębiorcy mogą zaoferować klientom konkurencyjne ceny. Może to przyczynić się do zdobycia przez nich większych udziałów na rynku.
- Efektywne wykorzystanie zasobów.
Analiza kosztów na etapie projektowania produktu umożliwia oszacowanie potencjalnych oszczędności i optymalne wykorzystanie zasobów, zarówno ludzkich, jak i materialnych.
- Innowacyjność i jakość.
Proces wykonania rachunku kosztów docelowych wymaga kreatywności. Dlatego może on prowadzić do opracowania nowych rozwiązań technologicznych, udoskonaleń określonych procesów i podniesienia jakości oferowanych produktów.
Gdzie i kiedy stosuje się rachunek kosztów docelowych?
W Polsce rachunek kosztów docelowych znajduje zastosowanie w wielu branżach, zarówno produkcyjnych, jak i usługowych. Jest on szczególnie popularny w sektorze motoryzacyjnym, elektronicznym, przemyśle maszynowym, a także w branży budowlanej. W praktyce może być stosowany zarówno przez duże przedsiębiorstwa, jak i małe i średnie firmy, które dążą do optymalizacji kosztów i zwiększenia konkurencyjności.
