Postępowanie restrukturyzacyjne – kiedy jest rozwiązaniem, a kiedy pułapką?

W obliczu kryzysu finansowego wielu przedsiębiorców sięga po postępowanie restrukturyzacyjne jako sposób na ocalenie firmy. Choć może to być skuteczne narzędzie, nie każda firma odnosi korzyści z tego procesu. W rzeczywistości, w niewłaściwych okolicznościach, postępowanie restrukturyzacyjne może okazać się pułapką, z której wyjście jest trudniejsze, niż się początkowo wydaje.

Postępowanie restrukturyzacyjne — co to?

Postępowanie restrukturyzacyjne to proces prawny, który ma na celu pomoc przedsiębiorcom w trudnej sytuacji finansowej, umożliwiając im przetrwanie kryzysu i poprawę kondycji finansowej firmy. 

W ramach postępowania przedsiębiorca może renegocjować warunki spłat swoich zobowiązań, zrestrukturyzować długi oraz wdrożyć plan naprawczy. Jest to alternatywa dla postępowania upadłościowego, która daje firmie szansę na restrukturyzację i dalszą działalność, zamiast jej zamknięcia. 

W zależności od sytuacji może obejmować m.in. zawarcie układu z wierzycielami, sprzedaż części majątku lub inne działania mające na celu poprawę płynności finansowej.

Postępowanie restrukturyzacyjne — ustawa

Postępowanie restrukturyzacyjne w Polsce reguluje Ustawa z dnia 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne. Ustawa ta weszła w życie 1 stycznia 2016 roku i stanowi podstawę prawną dla przedsiębiorców, którzy znajdują się w trudnej sytuacji finansowej i chcą uniknąć upadłości. 

Celem ustawy jest umożliwienie przedsiębiorcom restrukturyzacji ich działalności gospodarczej poprzez negocjowanie z wierzycielami warunków spłat zadłużenia oraz wprowadzenie działań naprawczych, które pozwolą na kontynuowanie działalności firmy. 

Ustawa ta definiuje również różne rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych, w tym m.in. postępowanie o zatwierdzenie układu, postępowanie sanacyjne czy postępowanie o zawarcie układu.

Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych

W Polsce wyróżnia się cztery główne rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych, które różnią się w zależności od stopnia skomplikowania sytuacji finansowej przedsiębiorcy oraz celu, jaki ma zostać osiągnięty.

Postępowanie o zatwierdzenie układu

Postępowanie o zatwierdzenie układu to jedno z najprostszych postępowań restrukturyzacyjnych, które przedsiębiorcy mogą wybrać w przypadku trudności finansowych. Jest to proces, w ramach którego przedsiębiorca zawiera układ z wierzycielami, czyli proponuje im warunki spłaty swoich zobowiązań, które są korzystniejsze niż w przypadku postępowania upadłościowego.

Jak przebiega postępowanie o zatwierdzenie układu?

1. Złożenie wniosku do sądu. Przedsiębiorca składa do sądu wniosek o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego, dołączając do niego projekt układu z wierzycielami. W projekcie określa się szczegóły dotyczące proponowanych warunków spłat zadłużenia, które mogą obejmować m.in. obniżenie kwoty długów, wydłużenie okresu spłaty lub rozłożenie płatności na raty.
2. Zgoda wierzycieli. Wszyscy wierzyciele muszą zgodzić się na przedstawiony układ. Aby układ został zatwierdzony, musi być zaakceptowany przez wierzycieli reprezentujących określoną część zadłużenia. Wierzyciele mogą wyrazić zgodę na układ poprzez głosowanie, które odbywa się podczas zgromadzenia wierzycieli.
3. Zatwierdzenie przez sąd. Po zaakceptowaniu układu przez wierzycieli przedsiębiorca składa do sądu wniosek o jego zatwierdzenie. Sąd sprawdza, czy układ nie narusza przepisów prawa oraz czy nie jest krzywdzący dla wierzycieli. Jeśli sąd uzna układ za zgodny z prawem i interesem wierzycieli, zatwierdza go, nadając mu moc wiążącą.
4. Wykonanie układu. Po zatwierdzeniu układu przez sąd przedsiębiorca przystępuje do realizacji postanowień układu. Oznacza to, że firma zaczyna spłacać swoje zobowiązania zgodnie z nowymi warunkami. Proces ten może trwać kilka miesięcy lub lat, w zależności od ustalonych warunków.

Przyspieszone postępowanie układowe

Przyspieszone postępowanie układowe to szczególna forma postępowania restrukturyzacyjnego, która została wprowadzona w celu umożliwienia szybszej restrukturyzacji firm znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. 

Jest to uproszczona procedura w porównaniu do standardowego postępowania układowego, skierowana głównie do przedsiębiorców, którzy mają już przygotowaną propozycję układu z wierzycielami i chcą szybko przejść przez proces restrukturyzacji.

Postępowanie układowe

Postępowanie układowe to jedno z głównych postępowań restrukturyzacyjnych w Polsce, którego celem jest umożliwienie przedsiębiorcy, znajdującemu się w trudnej sytuacji finansowej, zawarcie układu z wierzycielami. 

Układ ten ma na celu reorganizację zadłużenia przedsiębiorcy w taki sposób, by mogło ono być spłacane w sposób dostosowany do aktualnej sytuacji finansowej firmy. Jest to alternatywa dla postępowania upadłościowego, dająca przedsiębiorcy szansę na dalszą działalność, unikając jej zamknięcia.

Postępowanie sanacyjne

Postępowanie sanacyjne to jedno z najbardziej zaawansowanych postępowań restrukturyzacyjnych w polskim prawie, które ma na celu nie tylko umożliwienie przedsiębiorcy zawarcia układu z wierzycielami, ale także przeprowadzenie kompleksowej restrukturyzacji jego działalności. 

Jest to procedura dedykowana dla firm, które znalazły się w bardzo trudnej sytuacji finansowej, w tym takich, które mogą być na skraju upadłości, ale nadal mają potencjał do dalszej działalności gospodarczej. Postępowanie sanacyjne daje firmom szansę na przeorganizowanie swojego biznesu, naprawienie sytuacji finansowej oraz kontynuowanie działalności, pod warunkiem że przedsiębiorca podejmie odpowiednie kroki naprawcze.

Skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego

Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego wiąże się z wieloma skutkami dla przedsiębiorcy. Przede wszystkim zapewnia ochronę przed wierzycielami, wstrzymując egzekucje i postępowania sądowe. Firma może negocjować warunki spłat długów, przedstawiając propozycje układu, które muszą zostać zaakceptowane przez wierzycieli. 

W trakcie postępowania wprowadzany jest nadzór sądowy, a przedsiębiorca może wprowadzić zmiany w strukturze firmy, takie jak cięcia kosztów czy reorganizację działalności. Celem jest poprawa sytuacji finansowej firmy i uniknięcie upadłości. Pomimo korzyści, postępowanie wiąże się z kosztami i wymaga dokładnego planu naprawczego.

Koszty postępowania restrukturyzacyjnego

Koszty postępowania restrukturyzacyjnego mogą być znaczne, zależnie od rodzaju postępowania oraz specyfiki sytuacji przedsiębiorcy. Do głównych kosztów związanych z postępowaniem restrukturyzacyjnym należą:

• Opłaty sądowe. Złożenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego wiąże się z opłatą sądową, której wysokość zależy od rodzaju postępowania (np. postępowanie układowe, sanacyjne).
• Wynagrodzenie nadzorców sądowych. W postępowaniu restrukturyzacyjnym sąd wyznacza nadzorców, którzy odpowiadają za kontrolowanie procesu restrukturyzacji. Koszt ich pracy może być wysoki, zależnie od stopnia skomplikowania sprawy.
  Koszty doradcze. Firmy często angażują doradców restrukturyzacyjnych i prawnych, którzy pomagają w opracowaniu planu naprawczego, negocjowaniu z wierzycielami i zapewnieniu zgodności z przepisami prawa.
• Koszty administracyjne. Koszty związane z dokumentacją, opracowywaniem projektów układów, komunikacją z wierzycielami czy organizowaniem zgromadzeń wierzycieli.
• Koszty związane z reorganizacją firmy. Przeprowadzenie zmian w strukturze firmy, takich jak redukcja zatrudnienia, zmiany w organizacji czy cięcia kosztów, wiąże się z dodatkowymi kosztami, które mogą być konieczne do przeprowadzenia w ramach procesu restrukturyzacji.

Wszystkie te koszty są istotnym elementem procesu restrukturyzacyjnego, który przedsiębiorca musi uwzględnić w swoim planie finansowym. Choć postępowanie daje szansę na uratowanie firmy, wiąże się z obciążeniami finansowymi, które mogą dodatkowo obciążyć przedsiębiorcę.

Wniosek o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego — wzór

Wzór wniosku o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego

Wnioskodawca:
Nazwa firmy: [nazwa firmy]
Adres: [adres siedziby firmy]
NIP: [NIP]
REGON: [REGON]
Telefon: [numer telefonu]
Email: [adres e-mail]

Sąd:
Sąd Rejonowy w [miasto]
Wydział Gospodarczy

Rodzaj postępowania:
[Postępowanie układowe, sanacyjne, o zatwierdzenie układu]

Wniosek o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego

Na podstawie art. [wskazać artykuł Ustawy o postępowaniu restrukturyzacyjnym] wnoszę o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego w celu rozwiązania trudnej sytuacji finansowej firmy.

Uzasadnienie:
Moje przedsiębiorstwo [nazwa firmy] znajduje się w trudnej sytuacji finansowej z powodu [np. spadku obrotów, opóźnień w płatnościach]. W związku z tym wnoszę o otwarcie postępowania [rodzaj postępowania], które umożliwi restrukturyzację zadłużenia i przywrócenie płynności finansowej.

Załączniki:

1. Plan restrukturyzacji
2. Wykaz wierzycieli
3. Dokumenty finansowe
4. Opłata sądowa

Podpis wnioskodawcy:
[Imię i nazwisko]

Postępowanie restrukturyzacyjne — wady i zalety

Zalety postępowania restrukturyzacyjnego

• Ochrona przed wierzycielami. Po rozpoczęciu postępowania przedsiębiorca zyskuje ochronę przed egzekucjami i postępowaniami sądowymi, co daje czas na restrukturyzację.
• Negocjacje z wierzycielami. Przedsiębiorca może negocjować warunki spłat długów, proponując układ, który jest korzystniejszy dla firmy, a nie dla wierzycieli.
• Możliwość restrukturyzacji firmy. W ramach postępowania można wdrożyć zmiany w strukturze firmy, np. reorganizację, cięcia kosztów czy zmiany w zatrudnieniu.
• Zwiększenie szans na przetrwanie firmy. Poprzez restrukturyzację firma ma szansę na wyjście z trudnej sytuacji finansowej i uniknięcie upadłości.

Wady postępowania restrukturyzacyjnego

• Koszty postępowania. Postępowanie wiąże się z opłatami sądowymi, wynagrodzeniem nadzorców sądowych i kosztami doradców, co może być dużym obciążeniem finansowym dla przedsiębiorcy.
• Długotrwały proces. Postępowanie może trwać długo, a przedsiębiorca w tym czasie musi kontynuować działalność w warunkach stresu i niepewności.
• Ryzyko odrzucenia układu. Wierzyciele mogą odrzucić zaproponowany układ, co uniemożliwi przeprowadzenie restrukturyzacji.
• Publiczność procesu. Postępowanie restrukturyzacyjne jest jawne, co może wpłynąć na reputację firmy w oczach kontrahentów i klientów.
• Nadanie nadzoru sądowego. W postępowaniu może być ustanowiony nadzór nad działalnością firmy, co oznacza większą kontrolę nad decyzjami zarządu.

Postępowanie restrukturyzacyjne a egzekucyjne

Postępowanie restrukturyzacyjne ma na celu pomoc firmie znajdującej się w trudnej sytuacji finansowej, umożliwiając jej negocjowanie warunków spłat długów, reorganizację działalności oraz przywrócenie płynności finansowej. Jego głównym celem jest ratowanie firmy przed upadłością i pozwala na zrealizowanie układu z wierzycielami, przy jednoczesnym wstrzymaniu egzekucji.

Postępowanie egzekucyjne to proces, w którym wierzyciele podejmują kroki w celu odzyskania należności od dłużnika. Może obejmować różne środki egzekucji, takie jak zajęcie majątku dłużnika, wynagrodzenia czy konta bankowego, i jest stosowane, gdy dłużnik nie reguluje swoich zobowiązań w terminie.

Różnice

Cel:

• Postępowanie restrukturyzacyjne ma na celu ratowanie firmy i umożliwienie jej dalszego funkcjonowania.
• Postępowanie egzekucyjne jest procesem dochodzenia przez wierzyciela swoich należności.
  

Skutki:

• W ramach postępowania restrukturyzacyjnego przedsiębiorca zyskuje ochronę przed egzekucjami, które zostają wstrzymane, co pozwala mu na negocjowanie warunków spłat długów.
• W postępowaniu egzekucyjnym wierzyciele mogą podjąć działania, takie jak zajęcie majątku firmy, w celu odzyskania należności.

Zakres:

• Postępowanie restrukturyzacyjne obejmuje szeroki zakres działań naprawczych, w tym restrukturyzację długu, zmianę organizacyjną, cięcia kosztów itp.
• Postępowanie egzekucyjne dotyczy głównie odzyskiwania konkretnych kwot, często bez uwzględnienia szerszych potrzeb dłużnika.

Powiązania

Postępowanie restrukturyzacyjne może być rozwiązaniem w przypadku, gdy postępowanie egzekucyjne nie daje szans na poprawę sytuacji finansowej firmy. W takim przypadku przedsiębiorca może złożyć wniosek o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego, które wstrzymuje wszelkie działania egzekucyjne i daje firmie szansę na negocjowanie układu z wierzycielami.