Wskaźniki ekonomiczne. Sprawdź, jakie są ich rodzaje!

O wskaźnikach ekonomicznych prawdopodobnie słyszał każdy z nas już na lekcjach przedsiębiorczości w szkole średniej. Wówczas uczyliśmy się przede wszystkim o PKB czy inflacji. Wskaźniki ekonomiczne to istotne zbiory danych i informacji, dzięki którym możliwe jest m.in. ustalenie tego, jak zachowa się gospodarka. Jakie jeszcze są wskaźniki ekonomiczne? Jakie są ich rodzaje? Przekonaj się!

Wskaźniki ekonomiczne – rodzaje

Na jakie typy dzielą się wskaźniki ekonomiczne? Oto one!

Wskaźniki ekonomiczne ze względu na czas reakcji na zmiany gospodarcze

Wskaźniki ekonomiczne dzieli się m.in. ze względu na czas reakcji na zmiany gospodarcze. Są to: 

• Wskaźniki opóźnione – określa się w ten sposób wskaźniki, które reagują na zmiany gospodarcze z opóźnieniem, używa się ich do oceny skutków zmian. Przykłady: stopa bezrobocia i inflacja. 
• Wskaźniki bieżące – dostarczają one aktualne dane o gospodarce. Przykłady: wartość PKB i wolumen sprzedaży.
• Wskaźniki wczesne – przewidują przyszłe trendy na podstawie wczesnych sygnałów. Przykład: zamówienia przemysłowe czy liczba zezwoleń na budowę. 

Wskaźniki ekonomiczne oparte na tendencjach

Wskaźniki ekonomiczne można podzielić również ze względu na trend:

• Wskaźnik acykliczny – pozostaje niezależny od cyklu gospodarczego i nie wykazuje regularnych zmian wraz z fazami ekonomicznymi. Przykład: liczba ludności. 
• Wskaźnik antycykliczny – jest odwrotnie zależny od cyklu gospodarczego. Reaguje na zmiany gospodarcze w przeciwny sposób do aktualnej fazy cyklu. Przykład: stopa bezrobocia.
• Wskaźnik procykliczny – to wskaźnik, który jest zależny od cyklu gospodarczego i zmienia się w sposób zgodny z aktualną fazą cyklu. Przykład: produkcja przemysłowa. 

Wskaźniki ekonomiczne ze względu na dziedzinę gospodarczą

Wskaźniki ekonomiczne dzieli się również ze względu na dziedzinę gospodarczą:

• Wskaźniki rynku pracy – wykorzystuje się je do analizy stanu zatrudnienia, bezrobocia czy ogólnych warunków na rynku pracy np. w danym kraju. Do tej sekcji zaliczamy m.in. liczbę ludności pracującej i stopę bezrobocia.
• Wskaźniki sytuacji gospodarczej i wzrostu gospodarczego – to miary i dane ekonomiczne wykorzystywane do oceny stanu gospodarki i jej zdolności do wzrostu. Jednym z najważniejszych wskaźników jest Produkt Krajowy Brutto (PKB).
• Wskaźniki cen i siły nabywczej – służą do monitorowania zmieniających się cen towarów i usług oraz dokonywania oceny, jaki mają one wpływ na zdolność konsumentów do zakupu. Przykładami są: wskaźnik cen konsumpcyjnych (CPI) i inflacja. 
• Wskaźniki finansowe i stanu konta – dostarczają informacji na temat wyników finansowych, płynności, rentowności i stabilności finansowej. Przykłady: ROE, ROI, IRR, NPV.
• Wskaźnik transakcji w handlu zagranicznym – przekazuje informacje o bilansie handlowym między dwoma krajami lub regionami. Przykłady: bilans płatniczy i bilans handlowy. 

Najważniejsze wskaźniki ekonomiczne

Dowiedziałeś się już co nieco o podziale wskaźników ekonomicznych. Które z nich jednak są najistotniejsze? Za najważniejsze wskaźniki ekonomiczne uznaje się m.in. Produkt Krajowy Brutto (PKB), czyli wartość wszystkich dóbr i usług wyprodukowanych w danym kraju w ciągu określonego czasu (często rok lub kwartał). Jest to bardzo istotny wskaźnik, który jest wykorzystywany do pomiaru wielkości gospodarki. Innym ważnym wskaźnikiem jest stopa bezrobocia, czyli nic innego jak stosunek liczby osób bez pracy (lecz aktywnie poszukujących) do liczby osób aktywnych zawodowo. Kolejnym jest inflacja, która mierzy wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług w danym okresie czasu. 

Powyżej wspomnieliśmy Ci o podstawowych, ale jednocześnie najważniejszych wskaźnikach ekonomicznych, o których każdy z nas uczył się w szkole średniej. Jednak należy dodać jeszcze kilka słów o innych wskaźnikach takich jak m.in.:

• dług publiczny – określa się w ten sposób łączne zobowiązanie sektora finansów publicznych;
• stopa procentowa – to procentowa wartość pobierana przez banki centralne za pożyczanie pieniędzy bankom prywatnym;
• wskaźnik rozwoju społecznego (HDI) – określa poziom społecznego rozwoju danego kraju w relacji do innych krajów;
• bilans handlowy – to różnica pomiędzy wartością towarów eksportowanych przez np. kraj a wartością importowanych dóbr. 

Wskaźniki ekonomiczne – podsumowanie

Po zapoznaniu się z naszym artykułem znasz już rodzaje wskaźników ekonomicznych. Dowiedziałeś się również, które są najważniejsze. Jednak trzeba podkreślić, że oprócz tych wymienionych, są jeszcze inne wskaźniki ekonomiczne używane w analizie ekonomicznej. Bez wątpienia stanowią one kluczowe narzędzia analizy gospodarczej i są pomocne w ocenie zdrowia gospodarki czy monitorowaniu jej wydajności.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

1. Kto ustanawia nowe wskaźniki ekonomiczne?

Za ustanawianie nowych wskaźników ekonomicznych mogą być odpowiedzialne różne instytucje i organizacje. Najczęściej zajmuje się tym rząd, agencje statystyczne, firmy badawcze czy organizacje międzynarodowe. Warto pokreślić, że proces opracowywania i ustanawiania nowych wskaźników ekonomicznych wiąże się ze starannym zbieraniem danych i analizą statystyczną. 

2. Czemu służą wskaźniki ekonomiczne?

Wskaźniki ekonomiczne są niezwykle istotne, pełnią różne funkcje i mają różnorodne zastosowania w analizie gospodarczej i podejmowaniu decyzji. Umożliwiają one m.in. monitorowanie gospodarki, dzięki czemu bez problemu da się określić, czy gospodarka rośnie, pozostaje stabilna, a może się kurczy. Oprócz tego dzięki wskaźnikom ekonomicznym możliwa jest ocena zdrowia gospodarki, podejmowanie decyzji politycznych, czy chociażby analiza trendów.

3. Które wskaźniki ekonomiczne są najważniejsze?

Za najważniejsze wskaźniki ekonomiczne, będące podstawą analizy gospodarczej, uważa się m.in. Produkt Krajowy Brutto (PKB), stopę bezrobocia, inflację, bilans handlowy, wskaźnik zadłużenia publicznego, stopę procentową oraz wskaźnik rozwoju społecznego. Te czynniki są zazwyczaj analizowane przez rządy, banki centralne czy ekonomistów. 

4. Jakie rodzaje wskaźników ekonomicznych wyróżniamy?

Wskaźniki ekonomiczne można podzielić ze względu na czas reakcji na zmiany w gospodarce (wskaźniki opóźnione, bieżące i wczesne), na trend (wskaźnik acykliczny, antycykliczny i procykliczny) oraz dziedzinę gospodarczą (wskaźniki rynku pracy, sytuacji gospodarczej i wzrostu gospodarczego, cen i siły nabywczej, finansowe i stanu konta oraz transakcji w handlu zagranicznym).

5. Czy wartość wskaźników ekonomicznych może się zmieniać na przestrzeni czasu?

Jak najbardziej! Na przestrzeni czasu wskaźniki ekonomiczne mogą ulegać znaczącym zmianom. Zmiany te mogą wynikać z czynników ekonomicznych i społecznych. Na zmiany wpływa m.in. cykl gospodarczy – w zależności od fazy cyklu inne będzie PKB czy inflacja. Oprócz tego istotne są też zmienne warunki rynkowe, zdarzenia globalne czy polityka gospodarcza. 

6. Czy wskaźniki ekonomiczne mówią o rozwoju gospodarki?

Wskaźniki ekonomiczne są źródłem wielu cennych informacji na temat stanu gospodarki i jej wydajności, ale jednak nie przekazują jednoznacznych danych o poziomie jej rozwoju. Z czego to wynika? Przede wszystkim ze skomplikowanej natury rozwoju gospodarczego, a także tego, że wskaźniki nie mierzą nierówności społecznych.