Polskie przedsiębiorstwa mają coraz większe problemy finansowe, dlatego nikogo nie powinna dziwić fala bankructw. Jeśli prowadzimy działalność gospodarczą, powinniśmy się uzbroić w podstawową wiedzę na temat upadłości firmy. W tym artykule wyjaśniamy, jakie są rodzaje procedur upadłościowych i kto może złożyć wniosek!
Co oznacza upadłość firmy?
Upadłość to sytuacja, w której przedsiębiorstwo przestało być wypłacalne wobec wierzycieli. Procedura ma na celu spłatę zobowiązań i likwidację majątku firmy. Należy zaznaczyć, że upadłość działalności gospodarczej nie musi oznaczać jej likwidacji, zwłaszcza jeśli przynosi ona zyski. Zanim przedsiębiorca złoży wniosek, powinien przygotować się do procedury. Warto rozważyć wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron. Oprócz tego powinien on spróbować zmniejszyć zobowiązania, np. poprzez spłatę zadłużenia, sprzedaż zapasów magazynowych, czy rozwiązanie umowy leasingu lub najmu. Przedsiębiorca skraca wówczas procedurę upadłościową, co pomoże mu szybciej wyjść na prostą.
Ze względu na sytuację i majątek firmy możemy wyróżnić dwa rodzaje upadłości:
- likwidacyjną – przedsiębiorca może zaspokoić roszczenia wierzycieli, sprzedając majątek firmy. Aby rozpocząć postępowanie upadłościowe, należy powołać syndyka, który kontroluje aktywa i zarządza finansami przedsiębiorstwa. Syndyk ogłasza i organizuje aukcje aktywów dłużnika, żeby w możliwie największym stopniu zaspokoić pokrzywdzonych wierzycieli.
- układową – firma może w dalszym ciągu działać, potrzebne będzie jednak zawarcie układu z wierzycielami. Przedsiębiorca przedstawia sposób restrukturyzacji zobowiązań wraz z uzasadnieniem. Może on zarządzać masą upadłości, ale pod kontrolą sądu. Dzięki temu przedsiębiorca zyskuje więcej czasu na spłatę długów. Należy zaznaczyć, że do masy upadłości wchodzą aktywa i pasywa firmy.
Kto ogłasza upadłość firmy?
Sąd wyznacza Tymczasowego Nadzorcę Sądowego, który ma za zadanie przeanalizować sytuację dłużnika i sprawdzić przesłanki do ogłoszenia upadłości firmy. Oprócz tego ustala on wartość majątku firmy i określa koszty postępowania upadłościowego. Następnie sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, jeśli uzna, że warunki zostały spełnione. Należy zaznaczyć, że obwieszcza się je w Internetowym Monitorze Sądowym i Gospodarczym (IMSIG).
Kiedy można ogłosić upadłość firmy?
Jakie są warunki ogłoszenia upadłości firmy? Aby stan niewypłacalności stał się przesłanką do ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa, powinien trwać przynajmniej 3 miesiące. Ponadto zobowiązania mają przekraczać 10% wartości bilansowej działalności gospodarczej. W przeciwnym razie należy liczyć się z tym, że sąd oddali wniosek.
Jak ogłosić upadłość firmy?
Jeśli nie złożymy wniosku w odpowiednim terminie, narażamy się na konsekwencje. Sąd może orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej lub pełnienia funkcji zarządczych. Aby tego uniknąć, powinniśmy złożyć wniosek w ciągu 30 dni od zaistnienia przesłanek do ogłoszenia bankructwa. Jeśli mamy wątpliwości, czy powinniśmy ogłosić upadłość firmy, skontaktujmy się z kancelarią prawną. Procedura upadłościowa jest skomplikowana, dlatego warto skorzystać z pomocy specjalistów.
Wniosek o upadłość firmy
Wniosek należy złożyć za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych. Należy w nim podać:
- dane dłużnika (imię i nazwisko lub jego nazwę, numer PESEL lub numer KRS),
- NIP (jeśli został wydany),
- główne miejsce prowadzenia działalności,
- okoliczności uzasadniające ogłoszenie bankructwa,
- informację, czy dłużnik podlega prawu polskiemu, czy prawu innego kraju członkowskiego systemu rozrachunku papierów wartościowych, bądź systemu płatności,
- informację, czy dłużnikiem jest spółka publiczna.
Przypominamy, żeby dołączyć do wniosku:
- aktualny odpis z KRS,
- spis majątku upadłego z wyceną poszczególnych składników,
- listę wierzycieli wraz ze szczegółowymi danymi i kwotami wierzytelności,
- bilans i rachunek zysków i strat wykonane najpóźniej 30 dni przed złożeniem wniosku,
- oświadczenie o spłatach zobowiązań w przeciągu 6 miesięcy przed złożeniem wniosku,
- informację, czy przedsiębiorca zatrudniał średniorocznie przynajmniej 250 pracowników.
Upadły może wnieść zażalenie na postanowienia planu spłaty. Przedsiębiorca może to zrobić w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma.
Wniosek o upadłość firmy – gdzie złożyć?
Ogłoszenie upadłości dotyczy nie tylko średnich i dużych przedsiębiorstw, lecz także jednoosobowych działalności gospodarczych. Wniosek należy złożyć do wydziału gospodarczego sądu rejonowego właściwego dla miejsca prowadzenia firmy. Decyzję o złożeniu wniosku może podjąć zarząd w spółce. Przypominamy, że należy to zrobić w wyznaczonym terminie. Zarząd spółki kapitałowej nie będzie wówczas ponosił odpowiedzialności osobistej za jej długi. Może go również złożyć wierzyciel, warto zaznaczyć, że nie pozbawia się wtedy szansy na odzyskanie pieniędzy. Kontrahent uczestniczy w podziale funduszów masy upadłości.
Upadłość firmy – konsekwencje
Chociaż ogłoszenie upadłości firmy pozwala jej wyjść z poważnych problemów finansowych, nie można zapominać, że wiążą się z tym pewne konsekwencje. Majątek staje się masą upadłościową, w związku z tym przedsiębiorca traci prawo do jego zarządzania. Środki finansowe zostają podzielone między wierzycieli. Upadły musi współpracować z syndykiem. Nierzadko zachodzi konieczność zawarcia układu z wierzycielami. Do nazwy przedsiębiorstwa dodaje się określenie “w upadłości”. Spółka prawa handlowego najprawdopodobniej zostanie wykreślona z rejestru KRS.
Co się dzieje, gdy firma ogłasza upadłość? Syndyk może samodzielnie prowadzić przedsiębiorstwo lub ją wydzierżawić. Wybrana forma nie powinna pogorszyć sytuacji finansowej działalności gospodarczej. W pierwszym przypadku syndyk może prowadzić firmę przez 3 miesiące od ogłoszenia upadłości, następnie potrzebuje zgody rady wierzycieli, a jeśli jej nie uzyska – sędziego-komisarza. Procedurę upadłościową należy zakończyć w terminie 6 miesięcy od ogłoszenia upadłości firmy, nawet jeśli generuje ona duże zyski. Mogą one jednak do zawarcia układu z wierzycielami.
Jaką rolę pełni syndyk w postępowaniu upadłościowym? Może on zatrudniać i zwalniać pracowników, a także dokonywać zmian umów pracowniczych. Oprócz tego syndyk jest uprawniony do przeprowadzania remontów w siedzibie firmy i renowacji jej wyposażenia. Może również kupować surowce, półprodukty i inne materiały, potrzebne do kontynuacji produkcji. Podejmowane decyzje nie mogą przyczynić się do wzrostu kosztów prowadzenia firmy. Syndyk jest uprawniony do sprzedaży ruchomości bez zezwolenia sędziego komisarza lub rady wierzycieli. Transakcja nie może przyczynić się do pogorszenia sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Jeśli nie da się tego uniknąć, potrzebna będzie zgoda sędziego komisarza.
Istnieje możliwość dalszego prowadzenia upadłej działalności, pod warunkiem że przedsiębiorca zawrze układ z wierzycielami lub dojdzie do sprzedaży całej firmy, bądź jej zorganizowanych części.
Ile kosztuje ogłoszenie upadłości firmy?
Opłata od wniosku o upadłość firmy wynosi 1000 zł, oprócz tego przedsiębiorca jest zobowiązany uiścić zaliczkę na wydatki postępowania upadłościowego. W 2023 r. wynosiła ona 6736,60 zł. Do kosztów postępowania zalicza się:
- wynagrodzenie dla syndyka, zastępcy i osób przez niego zatrudnionych,
- wynagrodzenie dla członków rady wierzycieli,
- podatki i inne daniny publiczne związane z likwidacją masy upadłości,
- koszty publikacji ogłoszeń, korespondencji, archiwizacji dokumentów i użytkowania lokalu.
Upadłość firmy a pracownicy
Wiele osób słysząc, że firma ogłosiła upadłość, zastanawia się, co z pracownikami.
Upadłość firmy nie chroni pracowników przed zwolnieniem. Osoby na urlopie, zwolnieniu lekarskim lub w wieku przedemerytalnym powinny się liczyć z rozwiązaniem stosunku pracy. Dotyczy to również kobiet w ciąży. Syndyk może skrócić okres wypowiedzenia do jednego miesiąca. W takiej sytuacji pracownicy otrzymają odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Roszczenia pracownicze są regulowane w pierwszej kolejności. Zatrudniony nie musi składać wniosku do syndyka. Jeśli pracodawca jest niewypłacalny, środki zostaną wypłacone z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Kiedy pracownikom przysługuje odprawa? Upadłość firmy nie wiąże się jednoznacznie z takim uprawnieniem. Dotyczy to przedsiębiorstw, które zatrudniały przynajmniej 20 pracowników. Odprawa należy się wtedy, gdy przyczyna zwolnienia leży wyłącznie po stronie pracodawcy. Jeśli okres zatrudnienia trwał krócej niż 2 lata, wynosi ona tyle, ile jednomiesięczna pensja. Za okres pracy 2-8 lat przysługuje równowartość dwumiesięcznego wynagrodzenia. Jeśli dana osoba przepracowała w upadłym przedsiębiorstwie dłużej niż 8 lat, dostanie odprawę w wysokości trzymiesięcznej pensji. W razie wątpliwości należy zgłosić się do syndyka. Oprócz tego pracownicy mają prawo zapoznania się z następującymi dokumentacjami:
- swoją kartą wynagrodzeń,
- układem zbiorowym pracy,
- ewidencją czasu pracy,
- regulaminem wynagrodzeń.
Jeśli upadły pracodawca nie może udzielić pracownikowi urlopu w naturze, ma obowiązek wypłacić mu ekwiwalent za niewykorzystane dni.
Sprawdź też: Ryzyko ubezpieczeniowe – korzyści dla firm
Upadłość firmy a długi
Wielu przedsiębiorców zastanawia się, jak zmniejszyć ryzyko współpracy z niewypłacalnym kontrahentem. Przede wszystkim powinni go zweryfikować jego wiarygodność w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych (prowadzonym przez KRS) lub Krajowym Rejestrze Długów (KRD). Dzięki temu zmniejszamy ryzyko opóźnień w płatnościach, co mogłoby wpłynąć na naszą sytuację finansową.
Jeśli mamy problem z wypłacalnością, nie musimy od razu decydować o ogłoszeniu upadłości firmy jednoosobowej. Wspomniane rozwiązanie ma sens tylko wtedy, gdy inne metody oddłużenia zawiodą. W takiej sytuacji skontaktujmy się ze specjalistą ds. restrukturyzacji. Ekspert podpowie nam, jak zawrzeć układ z wierzycielami. Restrukturyzację można przeprowadzić, gdy istnieje zagrożenie niewypłacalnością. Procedura z reguły przybiera jedną z czterech form:
- postępowania układowego,
- postępowania o zatwierdzenie układu,
- postępowania sanacyjnego,
- przyspieszonego postępowania układowego.
Wspomniane rozwiązania są przewidziane jedynie dla przedsiębiorców. Udana restrukturyzacja pozwala im utrzymać się na rynku.
