Wiele osób obawia się recesji, ponieważ kojarzy się im ze wzrostem bezrobocia, spadkiem produkcji, niższymi wynagrodzeniami i rosnącymi cenami. Nierzadko związana jest ona z rozdawnictwem pieniędzy, konfliktem zbrojnym, epidemiami, sytuacją międzynarodową i nadmierną ingerencją państwa w gospodarkę. Chociaż skutki recesji są przede wszystkim negatywne, należy przypomnieć, że poprzedza ona ożywienie gospodarcze. Sprawdź, jak można jej zaradzić!
Co to jest recesja i na czym polega?
Recesja to znaczny, długotrwały spadek aktywności gospodarczej. Eksperci ogłaszają ją, gdy odnotowują ujemny wzrost PKB. To oznacza, że gospodarka się kurczy, zamiast rozwijać. Co oznacza recesja w Polsce? W takiej sytuacji obserwujemy wzrost stopy bezrobocia, z drugiej strony obniża się wydajność pracy.. Na recesję wskazuje też spadek nakładów inwestycyjnych, produkcji i wydatków konsumpcyjnych. Należy zaznaczyć, że nie da się jej uniknąć, można tylko złagodzić jej skutki. Zazwyczaj recesję ogłasza się wtedy, gdy gospodarcza kurczy się przez dwa kolejne kwartały.
To doskonała okazja, aby przypomnieć sobie, czym jest PKB.
Kiedy była ostatnia recesja w Polsce? Ekonomiści podkreślają, że miała ona miejsce w 2020 r. Należy jednak zaznaczyć, że Polska zanotowała w tym czasie jeden z najniższych spadków PKB spośród krajów UE. Eksperci przewidywali, że polska gospodarka skurczy się o 3,6%, a w rzeczywistości zmniejszyła się o 2,8%. W 2023 r ekonomiści stwierdzili, że w naszym kraju panuje recesja techniczna, co oznacza, że doszło do spowolnienia gospodarczego. W I i II kwartale odnotowano spadek PKB, kryzys najprawdopodobniej został zażegnany, ponieważ w III kwartale realny produkt krajowy brutto (po odliczeniu wpływu inflacji) zwiększył się o 0,4% rok do roku.
Dane na temat PKB mogą być przedmiotem rewizji, nierzadko dostarczane są z opóźnieniem, dlatego pojawia się problem z dostosowaniem polityki pieniężnej i fiskalnej do fazy cyklu koniunkturalnego. Recesja techniczna nie uwzględnia czynników sezonowych. Obserwujemy spadek PKB, a prognozy na przyszłość są jeszcze gorsze.
Recesja – co to oznacza dla ludzi?
Co oznacza recesja dla przeciętnego Kowalskiego? Przede wszystkim przyczynia się do obniżenia dochodów i realnych płac. Wiele firm ma problem z utrzymaniem płynności finansowej. Wielu pracodawców rezygnuje ze świadczeń socjalnych, właśnie wtedy, gdy pracownicy potrzebują ich najbardziej. Recesja gospodarcza może znacząco wpłynąć na poziom życia obywateli, a także ich poczucie bezpieczeństwa.
Zastanawiasz się, jaka faza recesji wpływa na wzrost gospodarczy? Poprawa sytuacji na rynku finansowym wzbudza zaufanie u konsumentów i inwestorów, a przedsiębiorcy zwiększają produkcję.
W czasach kryzysu banki niechętnie udzielają kredytów, w związku z tym konsumenci i przedsiębiorcy muszą nauczyć się zarządzania pieniędzmi. Spadek stóp procentowych wpływa na wyższą zdolność kredytową klientów, w konsekwencji więcej osób uzyska finansowanie. Eksperci zaznaczają, że niektórzy kredytobiorcy mogą mieć problem ze spłatą zadłużenia, nawet przy pierwszej podwyżce stóp procentowych. Recesja weryfikuje rynek, w związku tym, kredyt dostanie tylko ta osoba, która poradzi sobie ze spłatą wyższych rat.
Jakie są przyczyny recesji?
Za kryzys gospodarczy w 2022 roku odpowiada przede wszystkim wojna w Ukrainie, która doprowadziła nie tylko do konfliktu zbrojnego, lecz także kryzysu ekonomicznego, spożywczego i energetycznego. Obecna recesja jest również związana z nadmierną ingerencją państw w gospodarcza, co ogranicza aktywność inwestycyjną przedsiębiorstw. To oznacza, że firmy zmniejszają wydatki na rozwój i nowe przedsięwzięcia. Ceny akcji spadają, tym samym zaufanie do giełdy maleje. Recesja gospodarcza może być spowodowana:
- nadmiernym zadłużeniem,
- kryzysami sektorowymi,
- spekulacjami finansowymi,
- pandemią,
- klęskami żywiołowymi.
Recesja może być spowodowana globalnym kryzysem gospodarczym w 2008 roku. Nierzadko wynika ona ze spadkiem popytu na dobra i usługi, co prowadzi do spowolnienia produkcji. Wielu przedsiębiorców decyduje się na zamknięcie biznesu. Faza recesji może również wynikać ze wzrostu kosztów produkcji, czy zmiany polityki pieniężnej i fiskalnej.
Recesja – konsekwencje
Co to jest globalna recesja? Wspomniane zjawisko makroekonomiczne wskazuje na światowe spowolnienie gospodarcze. Skutkuje ono widocznym spadkiem globalnego PKB. Z zahamowaniem tempa wzrostu gospodarczego boryka się nie tylko Unia Europejska, lecz także inne kraje. Jednym z problemów jest rozdawnictwo pieniędzy, które skutkuje pogłębiającą się inflacją. Wysokie podatki i rosnące koszty prowadzenia działalności mogą przynieść spowolnienie gospodarcze.
Recesja gospodarki występuje po tzw. boomie, czyli okresie stosunkowo niskiego bezrobocia i wysoką aktywnością gospodarczą. Eksperci przypominają, że poprzedza ona fazę ożywienia, cechującą się wzrostem produkcji, spadkiem stóp procentowych i rosnącymi cenami. Chociaż recesja pieniądza pociąga ze sobą negatywne skutki, jest nieodzowną częścią cyklu koniunkturalnego. Przywraca ona gospodarce równowagę utraconą podczas boomu, dodatkowo sprawia, że nietrafione inwestycje i nieudane biznesy upadają. Uwolnienie kapitału umożliwia sfinansowanie nowych przedsięwzięć.
Niekiedy mamy do czynienia z recesją podażową, polegającą na tym, że konsumenci nadal będą kupować, a państwo stymuluje konsekwencji. W konsekwencji obserwujemy wzrost cen.
Czy warto inwestować podczas recesji?
Głębokość recesji zależy od skali problemów w sektorze bankowym i spodziewanego wzrostu stopy bezrobocia. Wspomniane zjawiska decydują o tym, czy będziemy mieć do czynienia z miękkim, czy twardym lądowaniem.
W takiej sytuacji powinieneś zbudować bezpieczny portfel inwestycyjny. To oznacza, że mają w nim dominować instrumenty dłużne, takie jak obligacje, weksle, bony pieniężne i skarbowe. Z drugiej strony postaraj się ograniczyć udział instrumentów kapitałowych, do których należą przede wszystkim akcje. Nie oznacza to jednak, że powinieneś całkowicie z nich rezygnować. Warto jednak zainwestować w spółki defensywne, których kursy akcji utrzymują się na stałym poziomie, z nieznacznymi wahaniami. Możemy ich szukać w następujących branżach:
- ochrona zdrowia,
- energetyka,
- telekomunikacja,
- spożywcza.
Zadbaj o dywersyfikację portfela inwestycyjnego, wzbogacając go o metale szlachetne. W ten sposób wpłyniesz pozytywnie na jego bezpieczeństwo i rentowność.
Inflacja a recesja
Aby osiągnąć cel inflacyjny, bank centralny może podnieść stopy procentowe. Z drugiej strony wzrasta wówczas ryzyko recesji w gospodarce. Warto również wspomnieć o stagflacji. Wspomniane zjawisko makroekonomiczne cechuje się jednoczesnym występowaniem galopującej inflacji i stagnacji gospodarczej. Skutkuje wysokim bezrobociem, dodatkowo utrudnia prowadzenie polityki monetarnej i gospodarczej, ponieważ podaż pieniądza i zmiana stóp procentowych są ze sobą wzajemnie powiązane.
Recesja konsumencka – co to?
O recesji konsumenckiej mówi się wtedy, gdy następuje spadek wydatków gospodarstw domowych. W konsekwencji klienci ostrożniej podejmują decyzje zakupowe. Konsumenci wybierają tylko te produkty, których rzeczywiście potrzebują. Wiele osób kieruje się zasadą “mniej znaczy więcej”, co oznacza, że rezygnują z rzeczy, które kiedyś wydawały się im niezbędne. Do recesji konsumenckiej przyczynia się przede wszystkim galopująca inflacja w Polsce, która skutkuje spadkiem realnych wynagrodzeń i wzrostem stopy procentowej.
Jak zwalczyć recesję?
Aby pobudzić wzrost gospodarczy, państwo może wprowadzić program fiskalny, zakładający zwiększenie wydatków publicznych, czy obniżenie podatków. Niekiedy banki centralne decydują o obniżeniu stóp procentowych, a władze wdrażają program skupu aktywów. Recesja w gospodarce może wymusić zmiany w polityce handlowej. Do skutecznych metod walki z recesją zaliczamy też inwestycje w infrastrukturę, czy pomoc finansową dla małych i średnich firm.
Przeczytaj także: Z czym wiąże się kryzys finansowy?
Co to jest recesja? Podsumowanie
Recesja to okres stagnacji w gospodarce, na skutek którego dochodzi do spadku PKB (produktu krajowego brutto). Ekonomiści przypominają, że jest ona wpisana w cykl koniunkturalny. Może być ona spowodowana nadmierną ingerencja państwa w system finansowy, złą polityką monetarną. Wojny i kataklizmy pośrednio wpływają na recesję.
