Aglomeracja policentryczna — co to takiego i jakie funkcje pełni?

We współczesnym świecie wyróżniamy wiele typów ośrodków miejskich oraz powiązań między nimi. Najpopularniejszym określeniem są metropolie, choć technopolie nieustannie depczą im po piętach. Bardzo ważne są jednak także nieco mniejsze miejscowości, które zyskują najwięcej dzięki połączeniu się w jedną grupę komunikacyjną i gospodarczą. Dzięki poniższemu artykułowi poznasz lepiej aglomeracje policentryczne. Co to takiego i jaką pełnią rolę? Sprawdźmy!

Czym charakteryzuje się aglomeracja policentryczna?

Termin aglomeracja odnosi się do powiązanych ze sobą jednostek, najczęściej o charakterze miejskim. Aglomeracja policentryczna to jedna z odmian tych zespołów, która charakteryzuje się tym, że żaden spośród ośrodków wchodzących w jej skład nie przeważa nad innymi. Zamiast tego wzajemnie się one uzupełniają. Inną kategorią są zespoły bicentryczne, złożone z dwóch ośrodków centralnych.

Aglomeracja policentryczna — co to takiego? Poznaj przykłady!

Aby lepiej zrozumieć, co to aglomeracja policentryczna, najlepiej uświadomić sobie, które spośród polskich miejscowości możemy określić tym mianem. Wyróżniamy między innymi:

• Trójmiasto (Gdańsk, Gdynia, Sopot),
• aglomerację górnośląską (m.in. Bytom, Dąbrowa Górnicza, Gliwice),
• aglomerację rybnicką (złożoną z miast i gmin),
• aglomerację warszawską (m.in. Piaseczno, Pruszków, Nowy Dwór Mazowiecki).

Jak widzisz, w skład takiego zespołu mogą wchodzić zarówno duże miasta, jak i mniejsze miejscowości i gminy. O aglomeracji policentrycznej mówimy najczęściej wtedy, gdy dany ośrodek tworzą minimum trzy miejscowości.

Być może zaskoczył cię fakt, że w powyższym zestawieniu znalazło się na przykład Trójmiasto. Wiele osób argumentuje, że Gdańsk zdecydowanie przeważa nad Gdynią i Sopotem, wobec tego miasta te nie są sobie równe. To stwierdzenie przynajmniej częściowo mija się jednak z prawdą. Gdynia stanowi niezwykle istotny ośrodek przemysłowy i edukacyjny, Sopot — turystyczny. Wszystkie wymienione miejscowości są ze sobą świetnie skomunikowane (między innymi za sprawą Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście) i wzajemnie uzupełniają swoje potrzeby i możliwości.

Korzyści związane z powstawaniem zespołów miejskich

Łączenie się kilku miejscowości w jeden zespół gospodarczo-komunikacyjny niesie ze sobą wiele zalet zarówno w skali lokalnej, jak i dla całego kraju, a nawet jego sąsiadów. Najważniejsze spośród nich to:

1. Zrównoważony rozwój. Dzięki rozproszeniu aktywności gospodarczych na kilka ośrodków miejskich aglomeracja policentryczna może przyczynić się do bardziej zrównoważonego rozwoju miast. Rozproszenie funkcji i usług pozwala na lepsze wykorzystanie zasobów, ograniczenie potrzeb transportowych i ochronę środowiska.
2. Dywersyfikacja gospodarcza. W aglomeracji policentrycznej poszczególne ośrodki mogą specjalizować się w różnych dziedzinach gospodarki, co prowadzi do ich dywersyfikacji i wzrostu ekonomicznego. Każdy ośrodek może skoncentrować się na swojej unikalnej sile i przyciągać kolejnych inwestorów — również tych zagranicznych.
3. Łatwiejszy dostęp do miejsc pracy. Rozproszenie aktywności gospodarczej w aglomeracji policentrycznej może oznaczać, że mieszkańcy zyskają łatwiejszy dostęp do miejsc pracy. Dzięki temu nie będą musieli dojeżdżać do odległego o dziesiątki lub setki kilometrów centrum; mogą znaleźć zatrudnienie bliżej swojego miejsca zamieszkania. A jeśli wyjazd do innej miejscowości wchodzącej w skład aglomeracji okaże się konieczny, na przykład ze względu na wykonywany zawód, poszczególne ośrodki pozostają ze sobą świetnie skomunikowane.
4. Poprawa jakości życia. Aglomeracja policentryczna może przyczynić się do poprawy jakości życia jej mieszkańców poprzez zapewnienie im dostępu do różnorodnych usług, kulturalnych atrakcji, a także infrastruktury sportowej i rekreacyjnej. Każdy ośrodek może posiadać swoją unikalną ofertę, co sprawia, że życie w aglomeracji jest bardziej różnorodne i interesujące, a jednocześnie: pełne.
5. Współpraca na wielu polach. Poszczególne ośrodki wchodzące w skład aglomeracji policentrycznej ściśle współpracują ze sobą, co przynosi wymierne korzyści dla wszystkich zaangażowanych stron. Współpraca w zakresie gospodarki, edukacji, kultury czy planowania przestrzennego może prowadzić do wspólnego rozwoju i wzrostu innowacji.

Czy powstanie aglomeracji policentrycznej wiąże się z ryzykiem?

Odpowiadając na pytanie: aglomeracja policentryczna — co to? należy wziąć pod uwagę, że mimo swoich licznych zalet, powstały w ten sposób zespół niesie również ze sobą pewne zagrożenia. Przede wszystkim po kilkunastu latach może okazać się, że jeden spośród ośrodków wchodzących w skład aglomeracji zaczyna wyróżniać się na tle pozostałych. Może to spowodować odseparowanie się miasta od innych miejscowości, czego skutkiem będzie zaburzenie wewnętrznych struktur. Z czasem po oddzieleniu się jednego ośrodka rozłam może rozszerzyć się na pozostałe części zespołu policentrycznego, co negatywnie odczują przede wszystkim ich mieszkańcy. Z dnia na dzień mogą oni stanąć przed utrudnieniami komunikacyjnymi lub utratą źródła dochodu. Kolejne zagrożenie bezpośrednio wiąże się z władzami i zarządcami poszczególnych miast i gmin. Jeśli nie będą oni ze sobą współpracować lub nadmiernie zaangażują się w państwową grę polityczną, mogą zaprzepaścić poprzednie lata współpracy. 

Aglomerację policentryczną niezwykle łatwo zaburzyć — aby do tego nie doszło, należy rozważnie dobierać jej członków i stale kontrolować osoby zarządzające jej strukturą.