Zastanawiając się nad założeniem firmy, musisz wiedzieć, że ten krok wiąże się z szeregiem decyzji do podjęcia. Jedną z pierwszych będzie wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej. Będziesz musiał wskazać ją już podczas rejestracji działalności na druku CEIDG-1. Jakie są rodzaje opodatkowania? Jaka będzie najkorzystniejsza w Twoim przypadku? Wyjaśniamy w poniższym tekście.
Forma opodatkowania działalności gospodarczej – dlaczego jej wybór ma znaczenie?
Każdy przedsiębiorca powinien poświęcić dużo czasu na wybór odpowiedniej formy opodatkowania działalności gospodarczej, ponieważ ta ma ogromne znaczenie. Od tej decyzji zależy m.in. sposób rozliczenia czy obciążenia podatkowe. Jeśli zrobisz to prawidłowo, możesz nawet zminimalizować koszty podatkowe firmy i zwiększyć zyski.
Rodzaje opodatkowania
Planując założenie działalności gospodarczej, powinieneś wiedzieć, że będziesz musiał dokonać wyboru formy opodatkowania – są aż cztery opcje, takie jak: skala podatkowa, podatek liniowy, zryczałtowany podatek dochodowy i karta podatkowa. Dowiedz się więcej na ich temat!
Opodatkowanie na zasadach ogólnych – najważniejsze informacje
Jaka jest najpopularniejsza forma rozliczenia działalności gospodarczej? To zdecydowanie skala podatkowa, inaczej opodatkowanie na zasadach ogólnych. Odnosi się ono do dochodu, nie przychodu osiąganego przez firmę. To podstawowa forma opodatkowania, co oznacza, że jeśli przedsiębiorca nie wybierze innej, z mocy prawa jego dochody będą opodatkowane według skali podatkowej. W przypadku dochodów do 120 000 zł wysokość podatku wyniesie 12% – 3600 zł (ponieważ kwota wolna od podatku w Polsce wynosi 30 000 zł: stan na wrzesień 2023). Gdy natomiast dochody przekroczą 120 000 zł, podatek roczny wyniesie 10 800 zł + 32% wartości dochodów powyżej pułapu 120 000 zł. Skalę podatkową poleca się zwłaszcza przedsiębiorcom, których zarobki nie przekraczają drugiego progu podatkowego, a także tym, którzy mogą skorzystać z ulg podatkowych.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych – wady i zalety
Możesz zastanawiać się, dlaczego skala podatkowa jest tak często wybieraną formą opodatkowania działalności gospodarczej. Wynika to przede wszystkim z licznych zalet takiego rozliczenia. Jedną z najważniejszych jest dostępność wielu ulg podatkowych, które umożliwiają zmniejszenie podstawy opodatkowania. Zaliczamy do nich m.in. ulgę na dziecko, dla rodzin 4+, termomodernizacyjną, rehabilitacyjną i internetową.
Niemałym plusem jest także możliwość rozliczenia się wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Decydując się na opodatkowanie na zasadach ogólnych, można również skorzystać z kredytu podatkowego czy odliczać koszty uzyskania przychodów. Do tych wszystkich zalet dodajmy jeszcze prawo do rozliczenia wszystkich przychodów opodatkowanych skalą podatkową na jednym zeznaniu rocznym.
Łatwo można dostrzec, że istnieje sporo zalet skali podatkowej, jednak są też pewne wady. Największą jest to, że gdy przedsiębiorca przekroczy dochód 120 000 zł, będzie musiał zapłacić podatek według drugiego progu podatkowego 32%. Minusem jest także konieczność prowadzenia Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów lub księgi rachunkowej. Rozważając skalę podatkową, należy mieć na uwadze, że oznacza ona większą ilość formalności związanych z dokumentacją firmową.
Opodatkowanie podatkiem liniowym – najważniejsze informacje
Inną dostępną formą opodatkowania działalności gospodarczej w Polsce jest podatek liniowy, często nazywany płaskim. Na jego zastosowanie decyduje się wiele firm, choć trzeba podkreślić, że nie w każdym przypadku jego wybór będzie opłacalny. Podstawową różnicą pomiędzy podatkiem liniowym a podatkiem płaconym na zasadach ogólnych jest stawka podatku, która pozostaje niezmienna, niezależnie od wysokości dochodów przedsiębiorcy – wynosi 19%. To dobra opcja szczególnie dla przedsiębiorców, którzy uzyskują wysokie dochody przekraczające 85 tysięcy złotych.
Opodatkowanie podatkiem liniowym – wady i zalety
Podatek liniowy jak wszystko inne może pochwalić się dobrymi i złymi stronami. Za największą jego zaletę uważa się stawkę podatkową 19%, która obowiązuje bez względu na wysokość dochodu. Możliwe jest także odliczenie od przychodu kosztów jego uzyskania. Dla wielu przedsiębiorców ważną informacją jest to, że dochody rozliczane tym sposobem nie doliczają się do innych dochodów rozliczanych skalą podatkową, a co za tym idzie: nie ma ryzyka, że podatnik „wejdzie” do wyższego progu podatkowego. Trzeba jednak wspomnieć również o wadach podatku liniowego, do których zaliczamy brak możliwości skorzystania z ulg podatkowych, takich jak np. ulga na dziecko. Podatnik nie może rozliczyć się także wspólnie z małżonkiem czy jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Nie ma tutaj również kwoty wolnej od podatku, a co więcej: istnieje obowiązek prowadzenia księgi przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowej.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – najważniejsze informacje
Zastanawiając się, jaką formę opodatkowania wybrać, warto zwrócić uwagę także na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Jest to forma opodatkowania, która polega na opodatkowaniu przychodu, a nie dochodu. W zależności od typu prowadzonej działalności stawka ryczałtu wyniesie od 2% do 17%. Ważną informacją jest, że w tym przypadku nie da się pomniejszać przychodu o koszty jego uzyskania. Ta forma opodatkowania przeznaczona jest dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, osób osiągających przychody z tytułu takich umów jak m.in. najem czy dzierżawa oraz osób duchownych reprezentujących prawnie uznane wyznania. Należy też podkreślić, że można zdecydować się na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jeśli przychody roczne nie przekraczają 2 mln euro.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – wady i zalety
Za największą zaletę ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych uznaje się możliwość skorzystania z niskich stawek podatku – od 2% do 17% (wszystko tutaj zależy od branży). Przedsiębiorcy doceniają również to, że ta forma opodatkowania działalności gospodarczej wiąże się z prowadzeniem uproszczonej księgowości. Trzeba jedynie rejestrować faktury sprzedaży w ewidencji przychodów. Co więcej, nie istnieje tutaj obowiązek składania zeznań czy deklaracji podatkowych. Z kolei jeśli chodzi o wady ryczałtu, to jedną z najważniejszych jest fakt, że nie wszystkie działalności mogą z niego skorzystać (jedynie te, które zostały wymienione w ustawie). Istotną informacją jest także to, że podstawą naliczania podatku jest przychód. W tym przypadku odpada również możliwość skorzystania z ulgi na dziecko, czy rozliczania się ze współmałżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Do minusów zaliczamy także konieczność prowadzenia karty przychodów (jeśli zatrudnia się pracowników) i obowiązek prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Karta podatkowa – najważniejsze informacje
Karta podatkowa to kolejna możliwa forma rozliczeń podatkowych. Przedsiębiorcy często się na nią decydują, chociażby ze względu na ogromną wygodę, brak kosztów księgowości czy niski podatek dochodowy. Charakterystyczne dla tej formy jest to, że właściciel firmy płaci stałą kwotę podatku, bez względu na to, jaka jest wartość uzyskanych przychodów. Niestety, nie wszyscy mogą zdecydować się na kartę podatkową, bowiem jest ona przeznaczona przede wszystkim dla rzemieślników. Istotnym warunkiem rozliczania działalności w ramach karty podatkowej jest także to, że musi być ona prowadzona tylko na terenie Polski.
Karta podatkowa – wady i zalety
Podobnie jak powyższe rodzaje rozliczenia podatkowego karta podatkowa ma pewne wady i zalety. Do najważniejszych minusów zaliczamy przede wszystkim fakt, że rozliczanie się w ramach karty podatkowej ma wpływ na obniżenie zdolności kredytowej. Przedsiębiorcy, którzy wybiorą tę metodę, nie mogą także korzystać z ulg podatkowych czy rozliczać się wspólnie z małżonkiem. Dodatkowo nie ma możliwości łączenia dochodów opodatkowanych w ramach karty podatkowej z innymi dochodami. Istotną informacją dla Ciebie powinien być również fakt, że podatek trzeba zapłacić nawet wtedy, gdy firma nie będzie przynosiła żadnych przychodów.
Co natomiast z zaletami karty podatkowej? To nie jest tak, że ta forma rozliczenia działalności gospodarczej ma same wady. Cieszy się całkiem sporą popularnością m.in. ze względy na to, że nie wymaga prowadzenia ksiąg podatkowych i nie ma obowiązku składania deklaracji m.in. podatkowej czy o wysokości uzyskiwanych dochodów. Wśród zalet na pewno trzeba jeszcze raz wspomnieć o niezmiennej kwocie należnego podatku, na którą nie wpływa wysokość uzyskiwanego dochodu i ponoszone koszty. Co jeszcze? Przedsiębiorcy, którzy wybiorą kartę podatkową, mogą odliczyć składkę zdrowotną.
Metody rozliczania działalności gospodarczej
Dowiedziałeś się już, jakie są formy rozliczania z urzędem skarbowym. Warto je teraz porównać. Spójrz na poniższą tabelkę:
| FORMY OPODATKOWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ | ||||
| SKALA PODATKOWA | PODATEK LINIOWY | RYCZAŁT OD PRZYCHODÓW EWIDENCJONOWANYCH | KARTA PODATKOWA | |
| DLA KOGO? | wszystkich działalności gospodarczych | wszystkich działalności gospodarczych | wszystkich działalności gospodarczych, oprócz tych, które nie mogą opodatkować swoich przychodów ryczałtem i zostały wymienione w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym | dla wymienionych w katalogu działalności, które można opodatkować w ten sposób |
| PODSTAWA OPODATKOWANIA | dochód | dochód | przychód | wysokość ustalana z góry |
| LIMIT DOCHODÓW | brak | brak | do 2 000 000 euro | brak |
| STAWKA PODATKU | 12% lub 32% | 19% | od 2% do 17% | stawka jest zależna m.in. rodzaju prowadzonej działalności, miejsca działania, liczby pracowników |
| ROZLICZENIE KOSZTÓW UZYSKANIA PRZYCHODU | tak | tak | nie | nie |
| ULGI | przysługują wszystkie | przysługują tylko wybrane (np. ZUS, NFZ) | przysługują wszystkie oprócz ulgi rodzinnej i kosztów kwalifikowanych | przysługuje wyłącznie NFZ |
| ROZLICZENIE Z INNYMI DOCHODAMI | tak | nie | nie | nie |
UWAGA: W związku z wejściem w życie Polskiego Ładu karta podatkowa jest niedostępna od 1 stycznia 2022 roku. To natomiast wiąże się z tym, że przedsiębiorcy od tego dnia nie mogą zmienić formy opodatkowania na kartę podatkową. Co więcej, zakładając działalność od 2022 roku, nie ma możliwości wyboru tej formy opodatkowania. Jednak niektórzy wciąż mogą płacić kartę podatkową – mowa tutaj o osobach, które korzystały z tej metody przed 2022 roku i kontynuują jej stosowanie.
Jaką formę opodatkowania wybrać?
To, jaką formę opodatkowania wybrać, zależy od kilku czynników. Ogromny wpływ na to ma przede wszystkim rodzaj i rozmiar prowadzonej działalności oraz wysokość planowanych przychodów i kosztów. Należy uwzględnić także to, czy będziesz rozliczał się samemu, czy wspólnie z małżonkiem, a także to czy planujesz skorzystać z ulg w danym roku.
Trudno stwierdzić, jaka forma opodatkowania jest najlepsza, ponieważ w każdym przypadku może być inaczej. Jeśli jednak dopiero startujesz ze swoim biznesem i wiesz, że pierwsze dochody nie będą zbyt wysokie, dobrym wyborem najpewniej okażą się zasady ogólne jako forma opodatkowania. Gdy roczny dochód nie przekroczy 30 tys. zł, nie zapłacisz podatku. Tę formę poleca się także firmom jednoosobowym, a także tym, które zamierzają korzystać z ulg podatkowych czy rozliczać się z dzieckiem lub żoną/mężem.
Warto także wspomnieć, że formę opodatkowania bez problemu można zmienić. To nie jest tak, że sposób rozliczania działalności gospodarczej jest wybierany raz na zawsze. Jeśli będziesz chciał dokonać takiej zmiany, koniecznie zgłoś to w urzędzie skarbowym na piśmie lub poprzez zmianę w formularzu CEIDG-1.
Formy opodatkowania działalności gospodarczej – podsumowanie
Po przeczytaniu naszego artykułu wiesz już, jakie są sposoby rozliczania podatku. Nie da się jednak jednoznacznie stwierdzić, jaka jest najlepsza dla firm, ponieważ jest to zależne od wielu czynników, takich jak np. rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Nie ulega jednak wątpliwości, że najchętniej wybieraną formą opodatkowania JDG i innych działalności jest skala podatkowa. Jeśli wciąż nie jesteś pewny, jaki sposób będzie najkorzystniejszy, udaj się do biura księgowego i skonsultuj to ze specjalistą.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
- Czy można zmienić formę opodatkowania działalności gospodarczej w trakcie prowadzenia firmy?
Już na etapie zakładania firmy powinieneś wybrać formę opodatkowania działalności gospodarczej. Jeśli jednak tego nie zrobisz, automatycznie zostanie przypisane domyślne rozliczenie, czyli skala podatkowa. Bądź jednak spokojny: jeśli po pewnym czasie uznasz, że korzystniejszy będzie inny sposób, będziesz mógł dokonać zmiany formy opodatkowania działalności gospodarczej.
- Która forma opodatkowania generuje najmniejsze koszty?
Niestety trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ to zależy od wielu czynników, takich jak m.in. rodzaj działalności gospodarczej, lokalizacja firmy, jej dochody, czy chociażby aktualne przepisy podatkowe. Zawsze warto więc zadbać o to, aby dostosować formę opodatkowania do indywidualnej sytuacji firmy. Jeśli potrzebujesz porady w tej sprawie, skontaktuj się z księgowym.
- Czy istnieje jedna uniwersalna forma opodatkowania korzystna zarówno dla małych, jak i dużych firm?
Nie ma jednej uniwersalnej formy opodatkowania korzystnej dla małych i dużych firm. Jak już wspomnieliśmy, optymalna forma rozliczeń podatkowych zależy od kilku czynników, takich jak m.in. rodzaj działalności, lokalizacja firmy, czy osiągane dochody. Zatem korzystna opcja dla jednej firmy, niekoniecznie musi być najlepszym rozwiązaniem dla innej.
- W jaki sposób zgłosić wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej?
Jeśli chcesz dokonać zmiany formy opodatkowania działalności gospodarczej, trzeba to zrobić najczęściej do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w danym roku podatkowym. Aby zgłosić fakt zmiany do CEIDG, należy wypełnić CEIDG-1, podając wybraną formę opodatkowania. Niekoniecznie musisz odwiedzać urząd miasta lub gminy. Obecnie bez problemu wypełnisz formularz przez Internet.
- Czym kierować się przy wyborze formy opodatkowania działalności gospodarczej?
Zastanawiając się, jaką wybrać formę opodatkowania działalności gospodarczej, musisz wziąć pod uwagę kilka kluczowych kryteriów, aby móc podjąć najlepszą decyzję. Przede wszystkim uwzględnij rodzaj i wielkość działalności gospodarczej. Oprócz tego znaczenie ma także wysokość przychodów czy liczba zatrudnianych pracowników.
