Prowadzenie firmy wymaga podjęcia wielu decyzji, od których zależy, czy osiągnie ona sukces. Dodatkowo wpływają one na realizację celów, takich jak pomnażanie zysków, budowanie przewagi konkurencyjnej, wzrost produktywności, czy poprawa konwersji. Aby osiągnąć sukces, powinniśmy wybrać najlepszą możliwą opcję. To oznacza, że rezygnujemy z innych rozwiązań. Podpowiadamy, jak przeprowadzić analizę kosztu alternatywnego, żeby przyniosła realne korzyści biznesowe!
Czym jest koszt alternatywny?
Koszt alternatywny określa wartość utraconego dobra, ponieważ wybraliśmy inne rozwiązanie. Za każdym razem, gdy podejmujesz decyzję, jak wykorzystujemy dany zasób, pozbawiamy się możliwości zastosowania go w innym celu. Koszt alternatywny nie ogranicza się tylko do środków finansowych. Może również dotyczyć czasu, czy możliwości produkcyjnych.
Koszt alternatywny możemy podzielić na dwa rodzaje:
- koszty ekonomiczne – obejmuje koszty księgowe i koszty alternatywne zasobów, związane z ich wykorzystaniem. W przypadku jednoosobowych działalności zazwyczaj są to środki, wniesione przez właściciela. Oprócz tego uwzględnia się też zysk, niezbędny do utrzymania płynności finansowej.
- koszty księgowe – można je uwzględnić w księgach rachunkowych. Zazwyczaj przyjmują one postać płatności dokonanych przez przedsiębiorcę, nie zawsze wiążą się jednak bezpośrednio z wydatkami. Dobrym przykładem będzie amortyzacja, czyli koszt związany z wykorzystaniem maszyny, samochodu lub innych środków trwałych. Do kosztów księgowych zaliczamy też czynsz najmu lokalu, należne wynagrodzenie i świadczenia pracownicze.
Koszt alternatywny – przykład
Braki kadrowe stanowią poważne wyzwanie dla każdej firmy. Przedsiębiorca musi zdecydować, czy przeprowadzi proces rekrutacyjny, czy woli zainwestować w rozwój pracowników. Zanim wybierze najlepszą opcję dla siebie, powinien oszacować koszty każdego rozwiązania. W pierwszym przypadku poniesie wydatki, związane z:
- publikacją ofert pracy i wynagrodzeniem dla agencji rekrutacyjnej,
- wyposażenie stanowiska pracy,
- wynagrodzeniem i składkami na ubezpieczenie społeczne,
- przeprowadzeniem badań lekarskich i szkoleniem BHP.
Z badań wynika, że nowy członek zespołu zaczyna się “opłacać” po 3 miesiącach zatrudnienia. Z drugiej strony, jeśli chcemy szkolić pracowników, powinniśmy uwzględnić koszty kursu lub studiów podyplomowych i podwyżkę płacy. Dodatkowo powinniśmy wliczyć czas pracy, który pracownik poświęca na dokształcanie.
Można również skorzystać z usług podwykonawcy, ale takie rozwiązanie również wiąże się z kosztami. Przede wszystkim musimy znaleźć czas na znalezienie specjalisty. Jeśli zlecimy komuś zadanie, tracimy kontrolę nad jego wykonaniem. Istnieje ryzyko, że podwykonawca nie wywiąże się rzetelnie z powierzonych obowiązków. Mogą również wystąpić opóźnienia w realizacji projektu.
Jak obliczyć koszt alternatywny?
Zastanawiasz się, jak obliczyć koszt alternatywny? Przede wszystkim zidentyfikuj możliwe opcje i ustal ich koszty. Następnie porównaj korzyści każdego rozwiązania i określ, który z nich ma dla Ciebie największą wartość.
Do obliczenia kosztu alternatywnego warto wykorzystać poniższy wzór:
Koszt alternatywny = zwrot z najlepszej alternatywy – zwrot z wybranego przez nas rozwiązania
Po co obliczać koszt alternatywny?
Koszty utraconych korzyści często umykają naszej uwadze, podczas gdy mogą one decydować o tym, czy osiągniemy swój cel. W ten sposób uchronimy się przed stratami materialnymi i realizacją nietrafionych projektów. Obliczając koszt alternatywny, lepiej zagospodarujemy ograniczone zasoby.
Możliwości produkcyjne
Możliwości produkcyjne określają maksymalną ilość produktu, jaką przedsiębiorstwo może wytworzyć w danym czasie. Zależą one głównie od posiadanych maszyn, odpowiedzialnych za realizację podstawowych procesów technologicznych. Aby zwiększyć zdolność produkcyjną, można dokupić sprzęt i zatrudnić nowych pracowników.
Krzywa możliwości produkcyjnych
Krzywa możliwości produkcyjnych (PPC) zazwyczaj ma wypukły kształt, co wynika z obowiązującego prawa malejących przychodów. Przedstawia ona koszt alternatywny i rzadkość towarów. Może ona ilustrować dwa rodzaje efektywności: produkcji i alokacji. Pierwsze zjawisko uwzględnia dostępne zasoby i technologię. Nie można wyprodukować większej ilości danego dobra, nie ograniczając przy tym wytwarzania innych towarów. Każda kombinacja, przedstawiona jako punkt znajdujący się poniżej krzywej, jest uznawana za marnotrawstwo. Z kolei efektywność alokacji dotyczy kombinacji dóbr i usług, wybraną przez społeczeństwo. Oznacza to, że przedsiębiorstwa produkują taką ilość towarów, jaką potrzebują klienci. Kształt krzywej reprezentuje zastosowaną metodę produkcji.
Granica możliwości produkcyjnych
Wspomniany miernik wskazuje, jaką maksymalną ilość produktów i usług może wytworzyć przedsiębiorstwo, wykorzystując posiadane zasoby i technologie. Na granicę możliwości produkcyjnych wpływają następujące czynniki:
- wzrost zasobów siły roboczej i kapitału,
- ekspansja i intensywne wykorzystanie zasobów,
- przygotowanie człowieka do pracy,
- postęp technologiczno-organizacyjny,
- ograniczenia zasobów naturalnych.
Wklęsłość granicy możliwości produkcyjnych wyraża koszt alternatywny, który wzrasta wraz ze zmianą zastosowania czynników produkcji. Punkty zlokalizowane na granicy oznaczają maksymalne i najlepsze wykorzystanie posiadanych zasobów. Te, które znajdują się na zewnątrz, symbolizują kombinację niemożliwą do zrealizowania w danym momencie. Z kolei punkty położone wewnątrz granicy reprezentują kombinacje dóbr, które można wytwarzać, nie wykorzystując w pełni czynników produkcji.
Koszty utraconych korzyści –czym są i kogo dotyczą?
Nie są to koszty rzeczywiste w rozumieniu księgowym. Należy zaznaczyć, że nie ponosi się ich bezpośrednio. W tym przypadku wybieramy jedno rozwiązanie zamiast innych, ale nie uwzględniamy tego w rachunku zysków i strat. Koszty utraconych korzyści oblicza się przede wszystkim po to, aby firma mogła zoptymalizować proces decyzyjny. Ich oszacowanie stanowi nie lada wyzwanie. W analizie należy uwzględnić zarówno wydatki krótko-, jak i długoterminowe. Dodatkowo mogą się one zmieniać w zależności od sytuacji.
